ย้อนเวลากลับไปยังยุครุ่งเรืองของอาณาจักรพุกาม ที่เคยเป็นศูนย์กลางแห่งความเจริญทางพุทธศาสนาเป็นเวลา 243 ปี วิถีชีวิตของชาวพุกามในอดีตนั้นเต็มไปด้วยความเคร่งครัดในศาสนาและประเพณีที่เป็นเอกลักษณ์ ซึ่งยังคงส่งผลต่อวิถีชีวิตของผู้คนในปัจจุบัน

.

ทีละเรื่อง ทีละภาพ ชวนคุณมาค้นหาความเปลี่ยนแปลงและสิ่งที่ยังคงอยู่ของชาวพุกามในยุคสมัยใหม่ พบกับความสงบนิ่งที่เหมือนหยุดเวลาไว้กับอดีตในดินแดนแห่งนี้ แล้วมาดูกันว่าในยุคโลกไร้พรมแดนนี้ พุกามยังคงรักษาวิถีชีวิตของตนเองได้อย่างไร

.

ขอขอบคุณ ผู้สนับสนุนร่วม กองทุนส่งเสริมงานวัฒนธรรม กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม ที่เป็นส่วนหนึ่งของการเดินทางครั้งนี้

หมอบัญชาพาเที่ยวอินเดีย ที่อานธรประเทศ

.

เที่ยวมีเรื่องกับหมอบัญชา ครั้งนี้จะพาเราไปค้นพบความงดงามของรัฐอานธรประเทศ จุดหมายปลายทางสำคัญในการจาริกแสวงบุญของชาวพุทธ และเป็นหนึ่งในศูนย์กลางการศึกษาพุทธศาสนาที่มีความสำคัญมากที่สุดแห่งหนึ่งในโลก

จากเกมส์ online ชื่อดัง Black Myth: Wukong สู่พงศาวดารราชวงศ์ถังว่าด้วยภูมิภาคตะวันตก และ ปริศนาธรรมแห่งพุทธศาสนามหายาน ทั้ง 3 เรื่อง เชื่อมโยงสัมพันธ์กันอย่างไร ฟังได้ใน เล่ารอบโลก

ครบ 200 ปี ที่ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระผนวช ผู้ทรงเป็นพระบิดาแห่งการปฏิรูปพุทธศาสนาในสังคมไทย

.

เที่ยวมีเรื่องกับหมอบัญชา ครั้งนี้ จึงจะพาทุกคนไปตามรอยการปฏิรูปครั้งใหญ่ของพระพุทธศาสนาไทย ที่ วัดราชาธิวาสวิหาร วัดแรกที่ถือกำเนิดคณะสงฆ์ธรรมยุติกนิกาย

อาณาจักรลาวล้านช้าง (อาณาจักรศรีสัตตนาคนหุตล้านช้างร่มขาว) เป็นอดีตพื้นที่ของสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว (สปป.ลาว) แต่เดิมมีอาณาจักรย่อย 3 ส่วน คือลาวหลวงพระบาง หรือ ล้านช้างหลวงพระบางร่มขาว, ลาวเวียงจันทน์ หรือ ล้านช้างเวียงจันทน์ และลาวจำปาสัก หรือ ล้านช้างจำปาศักดิ์ เคยมีความเจริญรุ่งเรืองทั้ง การเมืองการปกครอง ด้านศิลปวัฒนธรรม ตลอดจนพระพุทธศาสนา ที่มีพัฒนาการเคียงคู่มาพร้อมกับอาณาจักรอื่น ๆ ใกล้เคียง ทั้งล้านนา สยาม พม่า และกัมพูชา

.

บทเพลงในรายการครั้งนี้สำรวจร่องรอยของความทรงจำที่ถูกผลิดขึ้นโดยทั้งภาครัฐ เอกชน ด้วยเงื่อนไขทางการเมือง วัฒนธรรม เศรษฐกิจ ที่ตอกย้ำความสำคัญของอาณาจักรล้านช้างให้ยังคงอยู่ในการรับรู้ของคนรุ่นใหม่ในแง่มุมต่างๆ รวมทั้งบทเพลงเกี่ยวกับล้านช้างที่ถูกผลิตขึ้นจากเพื่อนบ้านฝั่งไทย

นิทานพื้นบ้านเรื่อง “สินไซ” เป็นมรดกทางวรรณกรรมในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทยและในสาธารณรัฐประชาชนลาว มีการจารึกเป็นฮูปแต้ม (ภาพวาด) ในสิม (โบสถ์) ซึ่งปัจจุบันพบว่าฮูปแต้มบางส่วนในวัดเลือนรางไปตามกาลเวลา ความเสื่อมสลายของฮูปแต้มสร้างความสะเทือนใจและเป็นแรงบันดาลใจให้ ดร.อนุโรจน์ จันทร์โพธิ์ศรี ศิลปิน ได้สร้างสรรค์จิตรกรรมร่วมสมัยฮูปแต้มสองฝั่งโขงไทย-ลาว สู่การเปลี่ยนแปลงหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา โดยใช้เทคนิคจารบาติกซึ่งเป็นเทคนิคที่ศิลปินพัฒนามาจากภูมิปัญญาโบราณและท้องถิ่น เพื่อเป็นการอนุรักษ์นิทานพื้นบ้านเรื่อง “สินไซ” และนำเสนอผลงานในนิทรรศการชุด “พายุ”

ดร.อนุโรจน์ จันทร์โพธิ์ศรี จะเล่ามาร่วมพูดคุยกับ #หลบมุมอ่าน ถึงที่มาของการทำงานจากสินไซสู่การจารบาติก ความสำคัญนิทานพื้นบ้านเรื่องนี้ทั้งในไทยและในลาว และการอนุรักษ์ฮูปแต้ม

ต้อนรับวันมาฆบูชา หนึ่งในวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา

.

เที่ยวมีเรื่องกับหมอบัญชา จะพาทุกท่านไปเที่ยวพร้อมเจริญสติ กันที่วัดสำคัญ ๆ ของประเทศไทย ประเดิมที่ วัดราชนัดดารามวรวิหาร หรือที่รู้จักกันในนาม วัดราชนัดดา ซึ่งสร้างขึ้นเป็นพระเกียรติแก่พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าโสมนัสวัฒนาวดี และในวัดนี้มีสถาปัตยกรรมซึ่งมีที่เดียวในโลกอย่าง โลหะปราสาท ปราสาทที่สร้างจากโลหะทั้งหลัง

คุยนอกกรอบ กับ สุทธิชัย หยุ่น ครั้งนี้ชวนคุยกับ ดร.วิรไท สันติประภพ ประธานกรรมการบริหาร มูลนิธิหอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ อดีตผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย กับการเรียนรู้แก่นพุทธศาสนา การภาวนา สร้างภูมิคุ้มกันด้านจิตใจ เพื่อหาคำตอบให้กับชีวิต และการนำเทคโนโลยีมาช่วยเผยแพร่คำสอนของพระอริยสงฆ์ให้ทุกคนเข้าถึงได้

ประชากรส่วนใหญ่เกือบ 100% ของประเทศปากีสถาน เป็นสังคมมุสลิมที่นับถือศาสนาอิสลาม แต่ในอดีตศาสนาพุทธ เคยเจริญรุ่งเรืองเป็นอย่างมาก จนเรียกกันว่า "พุทธคันธาระ" ในพื้นที่ของแคว้นคันธาระ ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของปากีสถานแล้ว

เมื่อกาลเวลาเปลี่ยนไป ทั้งการรุกรานจากพื้นที่ต่างถิ่น การเข้ามาของศาสนาอิสลาม รวมถึงความเสื่อมถอยของพุทธศาสนา ทำให้วัด โบราณสถาน และพระพุทธรูปที่ถูกแกะสลักตามสถานที่ต่าง ๆ กลายเป็นสัญลักษณ์ที่แสดงให้คนรุ่นหลังมองเห็นความเจริญรุ่งเรืองทางศาสนาในอดีต ปัจจุบันประชาชนชาวมุสลิมในพื้นที่ยังคงเก็บรักษาประวัติศาสตร์เหล่านี้เอาไว้อย่างดี เพราะพวกเขาก็หวังไว้เหมือนกันว่า ประเทศอื่น ๆ ที่นับถือต่างศาสนา จะดูแลโบราณสถานโบราณวัตถุของศาสนาอิสลามเป็นอย่างดีเช่นกัน

ความสัมพันธ์ของพุทธศาสนากับดินแดนที่เคร่ครัดตามวิถีมุสลิมปากีสถาน มีเรื่องราวย้อนความเป็นมาอย่างไร รายการ Spirit Along the Way เล่าให้ฟังค่ะ

#ประเพณีแห่เทียนเข้าพรรษา ของจังหวัดอุบลราชธานีเป็นงานที่เกี่ยวกับพระพุทธศาสนาซึ่งสอดคล้องกับอินเดียที่เป็นแหล่งกำเนิดของพระพุทธศาสนา

#หลบมุมอ่าน จึงชวน ผศ.ดร.ปิยณัฐ สร้อยคำ กลุ่มศึกษาอินเดียแห่งมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี มาร่วมพูดคุยถึงอิทธิพลของอารยธรรมอินเดียซึ่งปรากฏร่องรอยจากอดีตจนถึงปัจจุบันที่จังหวัดอุบลฯ อาทิ ในด้านศาสนา ศิลาจารึก ภาษา หนังสือพุทธชาดก วรรณกรรม และการมาตั้งถิ่นฐานของชาวอินเดียโพ้นทะเลที่อุบลฯ